Pse disa nuk flenë dot pa u mbuluar edhe në ditët më të nxehta të verës? Ja çfarë thotë shkenca
Data e publikimit: 2–3 gusht, 2025
Ndërsa për shumicën prej nesh ditët e verës na shtyjnë të lutemi me jastëkë të lehta ose të hapim shtratin për t’u fjetur në mënyrë më të freskët, ka disa njerëz që, edhe nëse temperaturat janë përvëluese, nuk mendojnë të fjetojnë pa u mbuluar plotësisht. Ky dukuri nuk është thjesht çështje preferencash ose ndjesh të personalizuara, por lidhet ngushtë me disa procese fiziologjike dhe psikologjike që ndikojnë në cilësinë e gjumit.
Si ndikon mbulimi te gjumi?
Sipas shkencës, ndjesia e të qenit i mbuluar ka një rol të rëndësishëm në aktivizimin e sistemit nervor parasimpatik – një pjesë e sistemit tonë nervor që ndihmon trupin të relaksohet, të ulë tensionin dhe të përmirësojë cilësinë e gjumit. Ky “prefiksim” ose ndjesi e sigurisë dhe të ngrohtësisë, e krijuar nga presioni i butë i mbulesave (si batanijet), stimulon proceset natyrore të relaksimit, duke ulur nivelin e alarmit trupor. Në këtë mënyrë, edhe nëse ambienti është tepër i nxehtë, trupi gjen një arsye për të kërkuar një “oazë” të qetë dhe relaksuese nëpërmjet mbulimit.
Çfarë thonë studimet shkencore?
• Studimi i vitit 2011: Një kërkim i realizuar nga Departamenti i Anesteziologjisë në Universitetin e Kalifornisë tregoi se presioni i lehtë nga batanijet mund të ndihmojë në lehtësimin e dhimbjeve kronike dhe në përmirësimin e cilësisë së gjumit. Ky efekt pozitive, që lidhet me stimulimin e sistemit nervor parasimpatik, është veçanërisht i rëndësishëm për ata që përballen me ankthin dhe depresionin.
• Studime nga Australia: Kërkues nga Universiteti i Flinders dhe Universiteti i Adelaide kanë evidentuar se ndjesia që krijon mbulimi gjatë gjumit mund t’ju ofrojë një ndjenjë të veçantë qetësie dhe sigurie. Megjithatë, ky efekt nuk është universal – për shembull, fëmijët me çrregullime si ADHD apo spektrin autik mund të përjetojnë rezultate të ndryshme, pasi mbulesa mund të ulë ose të rrisë ankthin në varësi të rasteve individuale.
Edhe në ditët më të nxehta të verës, dëshira për të qenit të mbuluar nuk është thjesht një zakone apo preferencë estetike. Ajo reflekton një reagim të natyrshëm fiziologjik dhe psikologjik, ku sistemi nervor parasimpatik kërkon të aktivizohet për të sjellë relaksim dhe qetësi në trup. Kështu, për shumë njerëz, mbulimi – edhe në mjedise me temperaturë të lartë – është një mënyrë efektive për të krijuar një ambient të përshtatshëm për gjumë dhe për të përballuar stresin e përditshëm.
