Kosovë Lajme

Liria e mandatit përballë funksionalitetit institucional: Debati mbi detyrimin për votim në Kuvendin e Kosovës

    Qëndrimi i kryesuesit të seancës konstituive, Avni Dehari, se deputetët janë të detyruar të marrin pjesë në votim është vënë në pikëpyetje nga vetë autoritetet juridike që kanë qenë pjesë e hartimit të aktgjykimit të Kushtetueses në vitin 2014. Sipas tij, mospjesëmarrja në votimin për zgjedhjen e kryetarit të Kuvendit dhe në atë për formimin e Komisionit për zhvillimin e votimit të fshehtë përbën shkelje kushtetuese. Por një interpretim i tillë është refuzuar nga ish-kryetari i Gjykatës Kushtetuese, Enver Hasani, i cili ka theksuar se mandati i deputetit është plotësisht i lirë dhe nuk mund të kufizohet përmes detyrimit për të votuar.

    Hasani, i cili e ka drejtuar panelin e gjyqtarëve që ka hartuar vendimin në fjalë, ka theksuar se qëllimi i aktgjykimit të vitit 2014 nuk ka qenë asnjëherë të vendosë kufizime apo detyrime për deputetët, por përkundrazi, të garantojë lirinë e tyre për të shprehur vullnetin politik. Në të njëjtën linjë qëndrimi është edhe Naim Jakaj nga Instituti i Kosovës për Drejtësi, i cili konsideron se dispozitat që përmenden nga Dehari duhet të interpretohen në mënyrë afirmative dhe jo detyruese.

    Në praktikë, mospjesëmarrja në votime është bërë dukuri e zakonshme në seancën konstituive, ku nëntë deputetë të Listës Serbe, si dhe përfaqësues të komuniteteve të tjera, si Adem Hoxha dhe Duda Balje, kanë refuzuar të marrin pjesë në votimet kyçe. Kjo sjellje është ndjekur më pas edhe nga deputetë të partive opozitare që nuk kanë marrë pjesë në votimin për formimin e Komisionit për votimin e fshehtë.

    Ligji për të drejtat dhe përgjegjësitë e deputetit, në nenin 40, obligon që deputeti të njoftojë Kryetarin e Kuvendit në rast të mungesës, ndërsa neni 19 parasheh sanksione në formën e ndalimit të kompensimit për mungesat e paarsyeshme. Megjithatë, Zyra për Media e Kuvendit ka deklaruar se deputetët nuk i raportojnë administratës dhe se kryesuesi i seancës, Dehari, nuk ka pranuar asnjë arsyetim zyrtar për mungesat.

    Rasti ka shtruar sërish në diskutim kufirin mes lirisë politike të deputetëve dhe funksionalitetit institucional të Kuvendit – një debat që mbetet i hapur dhe i ndërlikuar në rrethana kur polarizimi politik dhe mungesa e konsensusit pengojnë edhe procedurat më themelore të konstituimit të institucioneve.